In de overlevering die Paulus doorgeeft in de Korintebrief staat: ‘dat de Heer Jezus [..] brood nam en na gedankt te hebben, het brak en zei: Dit is mijn Lichaam voor u [..] zo ook na de maaltijd de beker’ (1 Kor. 11, 23-27). Bij Lucas (Lc. 22, 19) wordt geschreven dat Jezus brood nam, een dankgebed uitsprak, het brak en het gaf met de woorden: Dit is mijn Lichaam, dat voor u gegeven wordt.

In het grote dankgebed van de eucharistie danken wij God voor zijn heilsdaden, in het bijzonder voor de menswording van Gods Zoon, zijn leven te midden van de mensen, zijn sterven aan het kruis en zijn opstanding uit de dood.

Jezus hield met de apostelen in Jeruzalem het laatste avondmaal. Het jaarlijkse Joodse paasfeest was op komst: ‘Het paasfeest was op handen. Jezus, die wist dat zijn uur gekomen was om uit deze wereld over te gaan naar de Vader, en die de zijnen in de wereld bemind had gaf hun een bewijs van zijn liefde tot het uiterste toe’ (Joh. 13, 1).

Het Joodse paasfeest gedenkt de bevrijding van het volk uit de slavernij van Egypte. Zoals het volk van God in de tijd van Mozes aan de vooravond stond van de uittocht door de Rode Zee naar het beloofde land (Ex. 12-14), zo staat Jezus bij het avondmaal aan de vooravond van zijn tocht door de dood aan het kruis naar het leven, de overtocht naar zijn Vader. In de eucharistie gedenkt de Kerk Christus’ kruisdood en verrijzenis. ‘De eucharistie is bij uitstek het sacrament van het paasgeheim’ (paus Johannes Paulus II).

Jezus zegt: ‘Doet dit tot mijn gedachtenis’ (1 Kor. 11, 24). ‘Gedenken’ houdt niet in dat we in de eucharistie alleen met een herinnering bezig zijn uit het verleden. ‘Gedenken’ betekent dat we Christus opnieuw in ons midden ontmoeten en ontvangen, hier en nu.

De kruisdood en opstanding van Christus hebben verlossing bewerkt. De verlossing door zijn overwinning op de dood -eens en voor altijd- wordt in de viering van de eucharistie voor ons in het heden geplaatst, present gesteld.

In de viering van de eucharistie worden wij door Christus met elkaar verbonden en wordt de gemeenschap van de Kerk door Jezus zelf opgebouwd (communio).

In de eucharistie gedenkt de Kerk enerzijds het sterven van Christus aan het kruis: ‘de Heer gaf een bewijs van zijn liefde tot het uiterste toe’. In de viering van de eucharistie wordt zo het kruisoffer van Christus present gesteld.

Anderzijds is er sprake van maaltijd houden: ‘Telkens als gij dit brood eet en de beker drinkt, verkondigt gij de dood des Heren, totdat Hij komt’ (1 Kor. 11, 26).

De gekruisigde en verrezen Heer is onze gastheer en tegelijkertijd ons voedsel. Daarom wordt in de eucharistie niet alleen gesproken van tafel (maaltijd), maar ook van altaar (offer). Door onze deelname aan de eucharistie worden wij verbonden met de opgestane Heer en krijgen wij deel aan zijn overwinning op de dood. Wij krijgen deel aan zijn leven.

‘In de eucharistie komt de Heer de mens tegemoet en is reisgezel van de mens’ (paus Benedictus XVI).